Wstęp

Sala doświadczania świata to przestrzeń o szczególnym znaczeniu dla dzieci z zaburzeniami sensorycznymi, w spektrum autyzmu czy innymi trudnościami rozwojowymi. Kluczową rolę w jej projektowaniu odgrywa dobór kolorów, które wpływają na zmysły i emocje użytkowników. W tym kontekście biel zasługuje na szczególną uwagę. Ten neutralny kolor, będący symbolem czystości i spokoju, pozwala na stworzenie harmonijnej przestrzeni terapeutycznej, w której dzieci mogą wyciszyć się i skoncentrować na bodźcach sensorycznych. Przyjrzyjmy się znaczeniu koloru białego w sali doświadczania świata oraz omówimy odpowiednie wyposażenie wspierające jej funkcje terapeutyczne.

Nieprawidłowe przetwarzanie sensoryczne u dzieci to coraz częstszy problem, z którym zmagają się zarówno rodzice, jak i specjaliści zajmujący się terapią dzieci. Temat objawów zaburzeń sensorycznych u dzieci omówiliśmy szeroko w poprzednim wpisie. Tu omówimy jedno z nowatorskich podejść terapeutycznych, takim jest terapia Snoezelen.

Terapia Snoezel

Na początku warto przyjrzeć się temu czym dokładnie jest terapia Snoezelen. Terapia Snoezelen, znana jest również jako „terapia światła”, została zapoczątkowana w latach 70. XX wieku przez holenderskich terapeutów Jan Hulseege (muzykoterapeuta) oraz Ad Verheul (terapeuta zajęciowy). Metoda ta jest szeroko stosowana w pracy z osobami niepełnosprawnymi, jednak jako terapia wielozmysłowa sprawdza się również u dzieci nadpobudliwych, z zaburzeniami koncentracji uwagi oraz w zaburzeniach lękowych czy zaburzeniach zachowania i emocji. Podstawą terapii jest stworzenie multisensorycznego środowiska, które stymuluje różne zmysły w sposób łagodny i kontrolowany. Liczne badania potwierdzają, że terapia ta może poprawić koncentrację, zredukować lęk oraz wspierać procesy integracji sensorycznej (Majda, Zalewska-Puchała, Bodys-Cupak, 2023).

To właśnie dzięki odpowiednio przygotowanej sali doświadczania świata idea Snoezelen ukazuje pełnię akceptacji dla podejmowania różnych przedsięwzięć w imię podążania za najbardziej aktualnymi oraz najważniejszymi potrzebami. Różnorodność bodźców sensorycznych umożliwia nadawanie większego znaczenia czynnościom, zajęciom czy treścią przekazywanym podczas zajęć/terapii. (Alicja Bera, Baśniowa przestrzeń sali doświadczania świata jako miejsce recepcji uniwersalnych wartości międzyludzkich).

Dlaczego biel jest idealna w sali doświadczania świata?

Kolor biały jako dominujący kolor w salach terapeutycznych ma wiele zalet, szczególnie w kontekście terapii Snoezelen i integracji sensorycznej:

  • Neutralność i uniwersalność
    Kolor biały nie przytłacza i nie wywołuje nadmiernej stymulacji, co jest szczególnie ważne dla dzieci z nadwrażliwością sensoryczną. Stanowi neutralne tło, które podkreśla działanie innych elementów, takich jak światła, kolory czy faktury. (Majda, Zalewska-Puchała, Bodys-Cupak, 2023).
  • Wspieranie wyciszenia
    Badania wskazują, że biel sprzyja relaksowi i obniża poziom stresu (Bagińska, 2016). W kontekście terapii Snoezelen pozwala to na efektywniejsze wyciszenie i skupienie na bodźcach zewnętrznych.
  • Uniwersalność w personalizacji
    Biel łatwo łączy się z innymi elementami wyposażenia, umożliwiając stworzenie przestrzeni dostosowanej do indywidualnych potrzeb dziecka. Zmiana oświetlenia lub projekcji na ścianach czy podświetlanie mebli pozwala wprowadzać różnorodność bez zmiany podstawowych elementów aranżacji.
  • Wrażenie przestronności
    Białe ściany i podłogi optycznie powiększają przestrzeń, co może być korzystne dla dzieci, które łatwo ulegają uczuciu przytłoczenia w zamkniętych pomieszczeniach, jest to idealne rozwiązanie wspierające całości przeprowadzanej terapii. (Bańkowska, 2016).
  • Wzmacnia odbieranie bodźców
    Biel, jako kolor odbijający światło, wzmacnia percepcję bodźców wizualnych, takich jak światła LED, podświetlane meble czy projekcje, dzięki temu dzieci mogą bardziej skupić się na prezentowanych bodźcach i intensywniej je odbierać, co jest szczególnie ważne w terapii sensorycznej. Dodatkowo, neutralność bieli minimalizuje ryzyko zakłócenia uwagi przez zbędne elementy wizualne, co czyni przestrzeń bardziej funkcjonalną i wspierającą proces terapeutyczny.

Wyposażenie, światłowody oraz pomoce do terapii SI

O tym jak ważne jest odpowiednio dobrane wyposażenie w sali doświadczania świata, przekonują eksperci i terapeuci. W przestrzeni terapeutycznej każdy detal ma znaczenie, ponieważ może wpływać na odbiór bodźców i proces regulacji. Projektując salę, w której dominuje biel oraz efekty świetlne warto sięgnąć po odpowiednio dobrane elementy wyposażenia, które będą wspierać cele terapeutyczne, a jednocześnie tworzyć harmonijną przestrzeń sprzyjającą relaksowi i koncentracji.
Poniżej przedstawiamy podział na kluczowe elementy w sali doświadczania świata oraz produkty, na które warto zwrócić szczególną uwagę podczas przygotowywania takiej przestrzeni terapeutycznej.

Białe meble – wsparcie rozwoju oraz relaksacji

  • Zestaw białych puf – to doskonałe rozwiązanie dla każdej przestrzeni terapeutycznej czy relaksacyjnej. Miękkie pufy zapewniają komfort podczas zabawy lub odpoczynku, jednocześnie odpowiednio podświetlone pobudzą zmysł wzroku. Świetnie komponują się z innymi elementami wystroju w tym samym kolorze, tworząc przyjazne otoczenie. Mogą być używane podczas zajęć grupowych lub indywidualnych, wspomagając integrację społeczną dzieci.
  • Biały domek – to wyjątkowe miejsce wykorzystywane zarówno w celach relaksacyjnych, jak i stymulacyjnych. Ten element sali doświadczania świata ma na celu stworzenie przytulnej, wyodrębnionej przestrzeni, która pozwala na skupienie i odprężenie, jednocześnie dając poczucie bezpieczeństwa. Biały domek zachęca także dzieci do tworzenia własnych scenariuszy zabaw np.: z wykorzystaniem światłocieni. Jego zamknięta konstrukcja pomaga w wyciszeniu i ograniczeniu bodźców zewnętrznych, co jest niezwykle istotne dla dzieci z nadwrażliwością sensoryczną.
  • Łóżko wodne Akva Sense z matą wibrującą i nagłośnieniem – to innowacyjne rozwiązanie, które łączy terapię sensoryczną z relaksacją. Delikatne wibracje i dźwięki pomagają w regulacji napięcia mięśniowego, a wodna powierzchnia wspiera propriocepcję, czyli świadomość ciała i jego ułożenie w przestrzeni. Łóżko wodne Akva Sense to doskonałe narzędzie dla dzieci z trudnościami z obszaru integracji sensorycznej, pomagające im osiągnąć stan głębokiego wyciszenia.
  • Ściana wodna – to nowoczesny element wyposażenia sal terapeutycznych, który uspokaja i stymuluje zmysł wzroku. Delikatne ruchy wody i zmieniające się kolory działają relaksująco, wspierając wyciszenie i uspokojenie emocjonalne. Ściana wodna doskonale sprawdza się jako element terapii Snoezelan, angażując uwagę dzieci i tworząc przyjazną atmosferę.
  • Stolik podświetlany – to funkcjonalne narzędzie edukacyjne, terapeutyczne sprzyjające dużej kreatywności. Emitowane światło pozwala na prowadzenie zajęć z zakresu integracji sensorycznej, stymulując percepcję wzrokową oraz koncentrację. Dzięki możliwości zmiany kolorów światła dzieci mogą odkrywać różnorodne efekty wizualne, co czyni stolik atrakcyjnym i angażującym elementem zajęć.

Światłowody i kolumny świetlne – magiczny świat światła i wody

  • Panel ścienny z bąbelkami – woda i delikatny ruch bąbelków potrafią ukoić stres zaś, zmieniające się barwy przyciągają uwagę dzieci, wspierając rozwój percepcji wzrokowej oraz wyciszenie. Panel jest niezastąpionym elementem sali doświadczania świata, idealnym do terapii i relaksu.
  • Panele sześciokątne LED – to narzędzie, które pozwala tworzyć unikalne kompozycje świetlne. Dzieci mogą samodzielnie tworzyć z paneli dowolne układy, poprzez łączenie ze sobą zawartych w zestawie sześcianów i tym samym stać się współtwórcą przestrzeni w sali SI. Dzięki możliwości zmiany kolorów panele wspierają rozwój kreatywności i koncentracji. Ich dotykowa powierzchnia stymuluje zmysł dotyku, wzroku i motorykę precyzyjną. Panele LED mogą przy okazji mieć wydźwięk edukacyjny, dzieci podczas zabawy mogą np.: nazywać kolory czy liczyć.
  • Żyrandol światłowodowy – to doskonały dodatek do sal terapeutycznych, który tworzy niesamowity efekt wizualny. Jego uniwersalność polega na tym, że może on być zaaranżowany w różnych miejscach w sali doświadczania świata. Delikatne światłowody żyrandola stymulują nie tylko zmysł wzroku, ale i dotyku, jednocześnie wspierając dzieci w eksplorowaniu świata.
  • Światłowody  – to uniwersalne narzędzie do terapii sensorycznej, które można wykorzystać na wiele sposobów. Światłowody są bardzo bezpieczne, ponieważ nie przewodzą ciepła ani prądu, dzięki temu mogą służyć jako podświetlanie mebli, mogą zawisnąć na ścianie czy być dodatkiem wykorzystywanym w bezpośredniej terapii. Miękkie, świecące wiązki świetlne zachęcają dzieci do interakcji, wspierając rozwój percepcji wzrokowej, dotykowej oraz koordynacji ręka-oko.
  • Kolumna świetlna – jest idealnym elementem do wprowadzenia dzieci w świat wyciszenia i spokoju, pomagając w regulacji emocji. Kolumna emituje delikatne światło, wspierając relaksację i rozwój percepcji wzrokowej. Jej subtelna gra kolorów i zmieniające się efekty świetlne zachęcają do skupienia uwagi, jednocześnie stymulując ciekawość dzieci. Dodając dobrze skomponowaną muzykę relaksacyjną, będą idealnym połączeniem w trakcie terapii.

Pomoce terapeutyczne Si – kreatywność i integracja sensoryczna

  • Świetlik pałeczka gruba – to proste, ale niezwykle efektywne narzędzie do stymulacji wzrokowej. Emituje delikatne światło, które przyciąga uwagę dzieci, wspierając koncentrację i wyciszenie. Pałeczki mogą być wykorzystywane również w połączeniu z innymi pomocami czy zabawkami.
  • Panel świetlny A2 – to interaktywne narzędzie edukacyjne, które pozwala dzieciom zanurzyć się w świecie kształtów i kolorów. Idealne do rozwijania percepcji wzrokowej, koordynacji ręka-oko, a przede wszystkim kreatywności. Dając dzieciom swobodę w użytkowaniu panela można, odkryć jego dodatkowe, niestandardowe zastosowania.
  • Sensoryczne płytki podłogowe – to wspaniałe narzędzie angażujące dzieci w zabawę sensoryczną. Kolorowe, zmieniające się pod wpływem nacisku powierzchnie wspierają rozwój motoryki dużej oraz stymulują zmysł wzroku i dotyku. Sensoryczne płytki mogą służyć do zabawy rękoma, ale i nogami, dzięki czemu stają się narzędziem wielofunkcyjnym.
  • Tęczowe klocki – to kreatywna zabawa, która rozwija zdolności manualne, percepcję wzrokową oraz umiejętność logicznego myślenia. Kolorowe klocki w różnych kształtach wprowadzają elementy światła i cienia, co jest dużą zaletą tego produktu, ucząc dzieci podstawowych zasad optyki, a także myślenia logicznego. Nie od dziś wiadomo, że budowanie z klocków to zabawa, która może zaangażować dzieci na długi, długi czas, dając przy tym wymierne korzyści.
  • Skrzynka światła i kuweta sensoryczna – to wszechstronne narzędzie do prowadzenia zajęć terapeutycznych i edukacyjnych. Połączenie światła i elementów sensorycznych wspiera rozwój zmysłów, kreatywność oraz koncentrację dzieci. Wykorzystanie wielu elementów o różnej fakturze z pewnością będzie idealnie wspierało integrację sensoryczną, a właśnie taką możliwość daje skrzynka światła.

Gotowe rozwiązania – aranżacja sali doświadczania świata w bieli

Sala doświadczania świata to przestrzeń pełna niezwykłych bodźców, która wspiera rozwój dzieci i młodzieży poprzez relaks, wyciszenie oraz stymulację zmysłów. Aby sala doświadczania świata mogła w pełni spełniać swoje założenia i oferować maksimum korzyści terapeutycznych, kluczowe jest stworzenie przestrzeni w odpowiedniej aranżacji – najlepiej w kolorze białym. Białe wnętrze działa neutralnie i pozwala światłom, projektorom oraz innym interaktywnym narzędziom sensorycznym w pełni ukazać swój potencjał. Kolor biały eliminuje rozpraszające elementy, dzięki czemu dzieci i podopieczni mogą w pełni skoncentrować się na efektach wizualnych, dźwiękowych czy dotykowych. Taka aranżacja tworzy idealne tło, które podkreśla działanie narzędzi terapeutycznych, wzmacniając ich wpływ na rozwój percepcji i integrację sensoryczną. Wybierając biel jako dominujący kolor, można stworzyć prawidłową i ciekawą przestrzeń sali doświadczania świata, sprzyjającą wyciszeniu i pełnemu zanurzeniu w doświadczeniach zmysłowych.
Zachęcamy do zainspirowania się wizualizacjami sali doświadczania świata przygotowaną przez ekspertów:
https://mojebambino.pl/1118843/Sala-doswiadczania-swiata-2-Snoezelen/AR-ZEST5919-a-22

Podsumowanie

Biel w sali doświadczania świata to coś więcej niż estetyczny wybór – to świadoma decyzja, która wspiera cele terapeutyczne. Neutralność, możliwość wyciszenia oraz optyczne powiększenie przestrzeni czynią biel idealnym kolorem dla takich miejsc. W połączeniu z odpowiednim wyposażeniem, dostępnym w ofercie Mojego Bambino, można stworzyć przestrzeń, która będzie nie tylko funkcjonalna, ale i piękna.

Bibliografia

  1. Bagińska, P. (2016). „Sala integracji sensorycznej jako wsparcie w pracy z dziećmi z zaburzeniami rozwoju”. IKPS.
  2. Bańkowska, A. (2016). „Baśniowa przestrzeń – jak projektować sale doświadczania świata?”. Kwartalnik PFRON.
  3. Majda, A., Zalewska-Puchała, J., Bodys-Cupak, I. (2023). „Nowatorskie metody terapeutyczne stosowane w pracy z dziećmi i seniorami”.

Opracowanie
Karolina Skrzydlewska, mgr pedagogiki w zakresie andragogiki z elementami gerontologii na Uniwersytecie Łódzkim.
Nadzór merytoryczny dr n. med. i n. o zdr. Marzena Walkowiak, neurologopeda, diagnosta zaburzeń przetwarzania słuchowego w Centrum Psychologiczno-Logopedyczne „Mavicus”.

Leave a Reply